ออกแบบเมือง

ชุมชนถนนคลองกระแชง

ที่ตั้ง
ตำบลคลองกระแชง
อำเภอเมือง
จ.เพชรบุรี

    ถนนคลองกระแชงเป็นถนนสายเล็ก ๆ เลียบแม่น้ำเพชรบุรี ตั้งอยู่ใจกลางย่านเมืองเก่าเพชรบุรี มาตั้งแต่สมัยอยุธยา ในอดีตเป็นเส้นทางหลักของคนเพชรบุรี สองฝั่งถนนมีทั้งบ้านเรือนไม้โบราณ เรือนไทยริมน้ำ ศาลากลางบ้าน และมีวัดพลับพลาชัยที่เป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในย่าน จากการพัฒนาเมืองในปัจจุบันถนนคลองกระแชงเงียบเหงาลง บ้านเรือนปิดประตู เหลือแต่เพียงผู้สูงอายุ มรดกทางวัฒนธรรมในย่านกำลังเลือนหายไปกับกระแสการพัฒนาใหม่ๆ ที่เข้ามา
2555 สถาบันอาศรมศิลป์ร่วมกับชุมชน ดำเนินการออกแบบด้วยกระบวนการมีส่วนร่วม โดยใช้ต้นทุนทางวัฒนธรรมในพื้นที่มาเป็นแนวคิดหลักในการฟื้นฟูชุมชนให้กลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้ง
พวกเราและกลุ่มแกนนำชุมชนจะทำอย่างไรให้ชุมชนเห็นคุณค่าของมรดกทางวัฒนธรรมดั้งเดิมที่มี และลุกขึ้นมาร่วมคิด ร่วมทำ และร่วมดูแลรักษา เพื่อสืบสานมรดกทางวัฒนธรรมสู่รุ่นลูกรุ่นหลานต่อไป

ไทม์ไลน์

2555

– เวทีประชาคม

– เวทีถนนคลองกระแชง 1

2556

– เวทีถนนคลองกระแชง 2

– เวทีถนนคลองกระแชง 3

– เพชรบุรีดีจัง 56

– ชมตลาดย่านเก่า ถนนเล่าวัฒนธรรม

2557

– เสนอจังหวัด

2559

– งบปรับปรุงภูมิทัศน์

2561

– งบปรับปรุงแหล่งเรียนรู้เส้นทางท่องเที่ยว 3 ชุมชน

กิจกรรมที่สำคัญ

เพชรบุรีดีจัง

ปรับปรุงทางเข้า แก้ไขบันไดเดิมที่สูงชัน ให้เข้าถึงได้ง่าย สะดวก และปลอดภัย

    เป็นกิจกรรมเยาวชนระดับเมืองของเพชรบุรีโดยการร่วมมือ ของ สสส กับกลุ่มลูกหว้า มีเป้าหมายเพื่อเปิดพื้นที่การเรียนรู้ วัฒนธรรม เมืองเพชร ศิลปะ กิจกรรมเยาวชน มีการปิดถนน เพื่อใช้พื้นที่ในการจัดกิจกรรม และทำการแสดงทางวัฒนธรรม ต่างๆ มีการจัดขึ้นต่อเนื่องทุกปี ตั้งแต่ ปี 2555 – 2563

    เพชรบุรีดีจังเป็นโอกาสในการใช้พื้นที่ของชุมชนเพื่อ สื่อสารเรื่องราวโครงการให้กับคนเพชรบุรี นักท่องเที่ยว พวกเราใช้โอกาสนี้สื่อสารโครงการในหลายรูปแบบ เช่น นิทรรศการ กิจกรรมเดินชุมชน รวมถึงการทดลองออกแบบ สะพานข้ามแม่น้ำเพชรบุรี เป็นต้น ถือเป็นงานที่สร้าง Impact ให้กับโครงการในวงกว้าง

ชมตลาดย่านเก่าถนนเล่าวัฒนธรรม

ปรับปรุงทางเข้า แก้ไขบันไดเดิมที่สูงชัน ให้เข้าถึงได้ง่าย สะดวก และปลอดภัย

    เป็นกิจกรรมทางวัฒนธรรมที่ชุมชนลุกขึ้นเป็นเจ้าภาพ ในการจัดงานด้วยตนเอง หลังจากที่ชุมชนได้ผ่านกระบวนการ ออกแบบอย่างมีส่วนร่วม และเห็นภาพจริงของการพัฒนาพื้นที่ ผ่านกิจกรรมเพชรบุรีดีจัง ทำให้ชุมชนมีความมั่นใจ ในการจัดกิจกรรมในพื้นที่ด้วยตนเอง

    กิจกรรมนี้ทำให้พวกเราได้มีโอกาสทดลองการออกแบบ ทางกายภาพตามจุดต่าง ๆ เช่น ซุ้มประตูทางเข้า เสาไฟฟ้า ตลอดจนการปรับปรุงพื้นที่ต่างๆ ทำให้ได้รับเสียงตอบรับ ที่ดีในวงกว้าง เป็นการสร้างความมั่นใจให้กับพวกเราทีมออกแบบ และที่สำคัญทำให้ชุมชนเห็นภาพฝันที่เป็นจริงของการพัฒนา และพร้อมที่จะพลักดันให้เกิดขึ้นจริงในอนาคต

การเข้าถึงและภูมิทัศน์ถนน

ซุ้มประตูหนังใหญ่

    เดิมถนนคลองกระแชงเป็นถนนเส้นเล็กๆริมแม่น้ำเพชรบุรี คนทั่วไปและคนเพชรบุรีรุ่นใหม่ๆยังไม่รู้จัก และยากต่อการเข้าถึง ทำให้แนวคิดในการออกแบบ ให้ความสำคัญกับการสร้างการเข้าถึงพื้นที่

    การออกแบบซุ้มประตูทางเข้าโดยเอาเอกลักษณ์ ของศิลปกรรมหนังใหญ่มาใช้เป็นแนวคิดหลัก จะสร้างจุดดึงดูดคนจาก วัดมหาธาตุฯ ที่เป็นจุดท่องเที่ยว หลักให้เข้ามาถนนคลองกระแชงได้มากขึ้น

    การออกแบบมีการทดลองแบบจำลองขึ้นมาก่อน เมื่อได้ผลตอบรับที่ดีจากทั้งชุมชน และคนภายนอก ทำให้ตัวแทนชุมชนนำเสนอของบประมาณ และสามารถสร้างจริงได้

ปรับปรุงสถานที่สำคัญในชุมชน

ศาลาคามวาสี

    ศาลากลางบ้านเก่าแก่ไม่กี่แห่งสุดท้ายในเมือง เพชรบุรี ดูแลโดยป๋าแจ็คลูกหลานผู้ดูแล เดิมเปิดให้ทำบุญปีละ 1-2 ครั้ง แต่ความสวยงาม ของรูปแบบสถาปัตยกรรม และ ของสะสมบนศาลาล้วนมีคุณค่าเชิงประวัติศาสตร์อย่างยิ่ง

    การออกแบบจึงชวนป๋าแจ็คเข้าร่วมโดยทดลองจัด กิจกรรม เปิดศาลาให้คนทั่วไปสามารถเข้าไปชมได้ โดยเน้นคุณค่าเรื่องราวของผู้ดูแล และของสะสมภายใน ที่เป็นความภาคภูมิใจของคนดูแล ในส่วนภายนอก มีการปรับ ภูมิทัศน์ให้สวยงาม และเข้ากับแนวคิดหนังใหญ่

    ปัจจุบันแม้ไม่ได้เปิดทุกวัน แต่ศาลาคามวาสีก็พร้อม เปิดให้เข้าชมในเทศกาลสำคัญ หรือมีกลุ่ม นักท่องเที่ยว นัดหมาย โดยป๋าแจ๊คเองรับหน้าที่ไกด์พาชม

ลานสุนทรภู่

2. ลานสุนทรภู่
    เป็นพื้นที่โล่งสาธารณะริมแม่น้ำเพชรที่มีความร่มรื่น และมีมิติทางประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับกวีเอกสุนทรภู่

    แผนพัฒนาพื้นที่โดยการทำสะพานคนเดินเพื่อเชื่อมพื้นที่กับฝั่งตลาด ออกแบบปรับปรุงภูมิทัศน์ให้พื้นที่ให้มีความร่มรื่น และมีการเข้าถึงได้ง่ายขึ้น รวมถึงเน้นคุณค่าของมิติทางประวัติศาสตร์ เพื่อให้เป็นพื้นที่สำคัญในการรองรับกิจกรรมทางวัฒนธรรมต่างๆ และเป็นพื้นที่พักผ่อนของคนในเมือง

แกลเลอรี่

ดูทั้งหมด

ผู้ร่วมสนับสนุนโครงการ

ชุมชน

ชุมชนคลองกระแชง​
วัดพลับพลาชัย​
พี่โฟล์ค​
ป๋าแจ็ค​
พี่โย​
ครูน้อย​
เจ้ต่าย​
ลุงเล็ก​
พี่ทอม ​
ป้าทรัพย์​
ลุงป่อง ​
เจ้ม่วย​
อ.เจี๊ยบ​
อ.เอี่ยม​
และพี่ๆน้องๆลุงๆป้าๆ ในถนนคลองกระแชงทุกๆท่าน​

ท้องถิ่น

เทศบาลเมืองเพชรบุรี
   ยุทธ อังกินันท์ นายกเทศมนตรี​
   พลยุทธ อังกินันท์ รองนายกฯ​
   กองช่าง
สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเพชรบุรี​
สำนักงานท่องเที่ยวและกีฬา
จังหวัดเพชรบุรี

ภาครัฐ

กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา

ถนนคลองกระแชง

ตลาดริมน้ำ

วัดเกาะ

วัดแก่นเหล็ก

ขั้นตอนการทำงาน

ถนนคลองกระแชง

ตลาดริมน้ำ

วัดเกาะ

วัดแก่นเหล็ก

ขั้นตอนการทำงาน